Ο Πτολεμαίος Γ’ Ευεργέτης (284 – 222 π.Χ.) ήταν φαραώ, μέλος της Δυναστείας των Πτολεμαίων, που κυβέρνησαν την Αίγυπτο κατά την ελληνιστική περίοδο. Ήταν γιος του Πτολεμαίου Β’ του Φιλάδελφου και της κόρης του Λυσίμαχου Αρσινόης Α’. Στα επίσημα έγγραφα του κράτους αναφέρεται ως γιος της δεύτερης συζύγου του πατέρα του, Αρσινόης Β’, καθώς η φυσική του μητέρα εκδιώχθηκε το 279 π.Χ. από την αυλή με την κατηγορία της προδοσίας.

Στο χαρακτήρα του Πτολεμαίου δεν βλέπουμε τόσο έναν γιο του Πτολεμαίου Β’, όσο έναν εγγονό των αξιωματικών του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Πτολεμαίου του Σωτήρος και του Λυσίμαχου.

Διαδέχτηκε τον πατέρα του το 246 π.Χ. ενώ ήταν πάνω κάτω τριάντα ετών και η κληρονομιά των παλαιών πολεμιστών πάνω του ήταν εμφανής, παρά την πολυτέλεια που βασίλευε στα ανάκτορα της Αιγύπτου. Ο βασιλικός του τίτλος ήταν «Iwaennetjerwysenw Sekhemankhra Setepamun» που σημαίνει «Γιος των Θεών Αδερφών, Ζωντανή Δύναμη του Ρα, Εκλεκτός του Άμμωνος». Νυμφεύθηκε την Βερενίκη της Κυρήνης, κόρη του Μάγα, ο οποίος είχε κερδίσει την ανεξαρτησία του κράτους του από την Αίγυπτο. Με τον τρόπο αυτό η Κυρηναϊκή ενσωματώθηκε και πάλι στα εδάφη της Αιγύπτου, αλλά και η Αίγυπτος εξασφάλισε την κυριαρχία της στο χώρο της Βόρειας Αφρικής. Η ίδια η Βερενίκη είχε αποδείξει πως είχε μέσα της την ισχυρογνωμοσύνη των Μακεδόνων προγόνων της.