Κιτίο Κύπρου, 336 – 264 π.Χ.

Ιδρυτής της Στωικής φιλοσοφίας. Για τη ζωή του λίγα είναι γνωστά. Πάντως γεννήθηκε στο Κίτιο της Κύπρου και ήταν υιός του εμπόρου Μνασέου, άσκησε δε και αυτός για λίγο το επάγγελμα του εμπόρου. Στην Αθήνα, ο Ζήνων, βρίσκεται κατά τα έτη 315 – 13, όταν πλησίασε τους κυνικούς φιλοσόφους, η επίδραση των οποίων φαίνεται στα πρώτα του έργα. Στα 310 ίδρυσε δική του σχολή στην Αθήνα, με σκοπό να ανυψώσει και να επεκτείνει την κυνική ηθική των σωκρατικών Αντισθένη και Διογένη, στηρίζοντάς την επιστημονικά και συνδέοντάς την με την ηρακλείτειο φυσική και την αριστοτέλειο λογική. Οι μαθητές του στην αρχή ονομάζονταν Ζηνώνειοι, έλαβαν δε αργότερα το όνομα Στωικοί, από την Ποικίλη Στοά, όπου συνεσχόλαζαν.

Ο Ζήνων, ακαταπόνητος εδίδαξε επί μισόν αιώνα και μέχρι του θανάτου του. Έγραψε πολλά έργα, αλλά χάθηκαν όλα. Οι Αθηναίοι και ζωντανό τίμησαν ιδιαίτερα τον Ζήνωνα, και νεκρό, με την ανέγερση μνημείου, του οποίου η επιγραφή δήλωνε ότι η ζωή του φιλοσόφου υπήρξε εντελώς σύμφωνη και συνεπής με τα διδάγματά του. Ο Ζήνων ζούσε σαν ερημίτης, και τρεφόταν συνήθως με ψωμί, μέλι και σύκα. Έπινε δε μόνο νερό.

Τα αποφθέγματα του:

Η μεγαλύτερη απρέπεια είναι η αλαζονεία.
Μια φύση ευγενική με μέτρια εξάσκηση και με συνδρομή ενός δασκάλου μπορεί πολύ εύκολα να πετύχει την τέλεια αρετή.
Οι περισσότεροι από τους φιλόσοφους στα πιο πολλά πράγματα δεν είναι σοφοί, ενώ στα ασήμαντα και τυχαία είναι τελείως αμαθείς.
Όταν η τύχη σε σπρώχνει προς τη φιλοσοφία σε ευεργετεί.
Οι νέοι πρέπει να διακρίνονται από κοσμιότητα στο βάδισμα, στην εμφάνιση και στο ντύσιμο.
Η σύνεση είναι άνθος της ομορφιάς και η ομορφιά άνθος της σύνεσης.
Είναι καλύτερα τα διολισθήματα των ποδιών παρά της γλώσσας.
Το ευ γίνεσθαι πετυχαίνεται λίγο λίγο, δεν είναι όμως λίγο.
Οι γυναίκες πρέπει να είναι κοινές για όλους.
Άνδρες και γυναίκες να χρησιμοποιούν την ίδια αμφίεση και να μη θεωρούν απαραίτητο να κρύβουν ούτε και τα γεννητικά τους όργανα.
Η διαλεκτική είναι αναγκαία και αρετή από μόνη της, αφού εμπεριέχει επιμέρους αρετές.
Η φαντασία προηγείται και έπειτα η διάνοια διατυπώνει λογικά αυτό που δέχεται από τη φαντασία.
Φάντασμα είναι υποψία της διάνοιας στη διάρκεια του ύπνου.
Όταν είναι μέρα, υπάρχει φως.
Η αρετή ωφελεί.
Η κακία βλάπτει.
Ο τελικός σκοπός πρέπει να είναι η ζωή η σύμφωνη με τη φύση.
Η φύση μας οδηγεί προς την αρετή.
Η αρετή είναι αρμονική διάθεση.
Η υγεία αποτελεί προέκταση της σωφροσύνης.
Η κακία αντιτίθεται στην αρετή.
Η φρόνηση, η γενναιότητα, η δικαιοσύνη και η σωφροσύνη είναι οι κύριες αρετές.
Εξυπνάδα είναι η ικανότητα να διακρίνουμε αμέσως τί πρέπει να γίνει.
Η ικανότητα λήψης αποφάσεων φαίνεται από το αν μπορούμε να ξεχωρίσουμε τί πρέπει να κάνουμε και με ποιό τρόπο, για να είναι προς το συμφέρον μας.
Φρόνηση είναι η γνώση των κακών, των καλών και των ουδέτερων.
Γενναιότητα είναι η γνώση του τί πρέπει να επιλέγουμε, τί πρέπει να αποφεύγουμε και τί είναι αδιάφορο.
Μεγαλοψυχία είναι η γνώση, η εξη που μας αποστασιοποιεί από τα συμβάντα, είτε αυτά είναι καλά είτε κακά.
Εγκράτεια είναι η ικανότητα να ενεργούμε σύμφωνα με τον ορθό λόγο και να μην υποτασσόμαστε στις ηδονές.
Καρτερικότητα είναι η γνώση, η εξη του που πρέπει να επιμείνουμε, που όχι και ποτέ να αδιαφορούμε.
Τα κακά προέρχονται από την άγνοια αυτών που η γνώση τους είναι αρετή.
Τα κύρια κακά είναι η αφροσύνη, η δειλία, η αδικία και η ακολασία.
Καλό είναι αυτό από το οποίο προέρχεται κάποιο όφελος.
Το θάρρος, το υψηλό φρόνημα, η ελευθερία, η ευχαρίστηση, η απουσία λύπης και κάθε ενάρετη πράξη είναι σκοποί.
Μέσα και σκοποί είναι οι αρετές.
Ο σοφός αποφασίζει να χάσει τη ζωή του για αιτίες λογικές, για την υπεράσπιση πατρίδας και φίλων ή αν υποφέρει από αβάσταχτους πόνους, αναπηρίες και ασθένειες αθεράπευτες.
Τα καλά που υπάρχουν πάντα είναι αρετές.
Κάθε καλό είναι συμφέρον, πρέπον, κερδοφόρο, χρήσιμο, εύχρηστο, ωραίο, ωφέλιμο, προτιμητέο και δίκαιο.
Το συμφέρον έχει ως αποτέλεσμα την ωφέλεια μας.
Το δίκαιο συμφωνεί με τον νόμο και συμβάλλει στη δημιουργία κοινωνίας.
Οι ωραίες πράξεις συνίστανται στο δίκαιο, στο γενναίο, στο κόσμιο και στο επιστημονικό.
Οι άσχημες πράξεις συνίστανται στο άδικο, στο δειλό, στο άκοσμο και στο ανόητο.
Μόνον ο σοφός είναι καλός και ωραίος.
Όλα τα καλά είναι ισότιμα και κάθε καλό είναι στο έπακρο προτιμητέο και δεν επιδέχεται αυξομείωση.
Από τα όντα κάποια είναι καλά, κάποια κακά, κάποια ουδέτερα.
Καλά είναι οι αρετές, όπως η φρόνηση, η δικαιοσύνη, η γενναιότητα και η σωφροσύνη.
Κακά είναι η αφροσύνη, η αδικία, η δειλία και η ανοησία.
Καθήκον είναι η λογική επιλογή, δηλαδή το να τιμάμε γονείς, αδέρφια και πατρίδα και να φερόμαστε καλά στους φίλους.
Τα ψέματα προκαλούν διαστροφή της διάνοιας, η οποία διαστροφή γίνεται αιτία πολλών παθών και ακαταστασίας.
Πάθος είναι η μη λογική και ενάντια στη φύση ψυχική κίνηση ή είναι ορμεμφυτο που πλεονάζει.
Τα ανώτατα πάθη είναι η λύπη, ο φόβος, η επιθυμία και η ηδονή.
Η συμπόνοια, ο φθόνος, η ζήλεια, η ζηλοτυπία, η θλίψη, η ενόχληση, η ανία, η οδύνη και η σύγχυση είναι είδη της λύπης.
Συμπόνοια είναι η λύπη για κάποιον που άδικα δυστυχεί.
Φθόνος είναι η λύπη που νιώθουμε εξαιτίας των ξένων αγαθών.
Ζήλεια είναι η λύπη που προκαλείται όταν κάποιος άλλος έχει όσα επιθυμεί.
Ζηλοτυπία είναι η λύπη που προκαλείται από το να έχει κάποιος άλλος ο,τι και εμείς.
Ενόχληση είναι η λύπη που προκαλείται όταν νιώθουμε άβολα.
Οδύνη είναι η λύπη που προκαλείται από πόνο και σύγχυση.
Ο φόβος είναι αναμονή κακού.
Τρόμος είναι ο φόβος που προκαλεί δέος.
Η επιθυμία είναι πόθος άλογος.
Μίσος είναι η δυσανάλογη επιθυμία για την αυξανόμενη και παρατεινόμενη δυστυχία κάποιου.
Φιλονικία είναι επιθυμία για επικράτηση.
Οργή είναι η επιθυμία για δυσανάλογη τιμωρία κάποιου που νομίζουμε οτι μας αδίκησε.
Έρωτας είναι κάποια επιθυμία που δεν αισθάνονται ποτέ οι αξιόλογοι άνθρωποι, γιατί είναι προσπάθεια απόκτησης σχέσεων με κάποιον εξαιτίας της εξωτερικής ομορφιάς του.
Μηνις είναι θυμός που υπάρχει από παλιά, εκδικητικός και περιμένει να ξεσπάσει την κατάλληλη στιγμή.
Θυμός είναι το πρώτο στάδιο της οργής.
Ηδονή είναι η παράλογη έξαρση για κάτι που θεωρείται επιθυμητό.
Μάγεμα είναι ηδονή που προέρχεται από ακούσματα.
Επιχαιρεκακία είναι η χαρά για τη δυστυχία των άλλων.
Τέρψη είναι η στροφή της ψυχής προς τη χαλάρωση και την αμέλεια.
Διάχυση είναι η διάλυση της αρετής.
Η χαρά είναι αντίθετη με την ηδονή, γιατί είναι εύλογη και όχι άλογη έξαρση.
Η προσοχή είναι αντίθετη με τον φόβο.
Ο σοφός σε καμία περίπτωση δεν θα φοβηθεί, θα είναι όμως προσεκτικός.
Η βούληση είναι αντίθετη στην επιθυμία γιατί είναι πόθος λογικός.
Ο σοφός είναι απαθής, επειδή δεν παρασύρεται.
Ο σοφός είναι ταπεινόφρων, γιατί κρατάει την ίδια απόσταση τόσο από το ένδοξο όσο και από το άδοξο.
Οι σπουδαίοι είναι αυστηροί, επειδή ούτε αυτοί ενδιαφέρονται για την ηδονή ούτε τις ηδονές των άλλων αντέχουν.
Οι σπουδαίοι είναι άδολοι και φροντίζουν πάντα να δείχνουν τον καλύτερο εαυτό τους, ζώντας με τρόπο που τους επιτρέπει να αποφεύγουν τα κακά και να φανερώνουν τα καλά.
Οι σπουδαίοι δεν υποκρίνονται και έχουν απορρίψει κάθε υποκρισία τόσο από τη φωνή όσο και από τη μορφή τους.
Οι σπουδαίοι δεν δουλεύουν, γιατί δεν κάνουν τίποτε πέρα από το καθήκον.
Οι σπουδαίοι θα πιούν κρασί, όμως δεν θα μεθύσουν.
Οι σπουδαίοι ποτέ δεν θα βρεθούν σε κατάσταση εκτός εαυτού, παρ’ ολ’αυτά είναι δυνατό να τους προκληθούν αλλόκοτες φαντασιώσεις, είτε από μελαγχολία είτε από παραλήρημα.
Οι σοφοί δεν υπάρχει περίπτωση να νιώσουν λύπη, γιατί η λύπη είναι παράλογη συστολή της ψυχής.
Οι σοφοί είναι ένθεοι γιατί έχουν μέσα τους κάτι το θεικό.
Οι κακοί είναι άθεοι.
Οι σπουδαίοι είναι και θεοσεβούμενοι γιατί γνωρίζουν πολύ καλά τί αρμόζει στους θεούς.
Οι μόνοι κατάλληλοι για ιερείς είναι οι σοφοί, γιατί ξέρουν καλά τα περι θυσιων, ιδρύσεων ναών, καθαρμων και όλων όσων αρμόζουν στους θεούς.
Πρέπει να σεβόμαστε τους γονείς και τα αδέλφια και να τους έχουμε στη δεύτερη θέση αμέσως μετά τους θεούς.
Η αγάπη για τα παιδιά είναι έμφυτη στους καλούς ενώ στους κακούς όχι.
Ο σοφός μπορεί και να παντρευτεί και να κάνει παιδιά.
Μόνο ο σοφός είναι ελεύθερος, οι κακοί είναι δούλοι, γιατί η ελευθερία είναι η δυνατότητα ανεξάρτητης δράσης, ενώ η δουλειά είναι η στέρηση αυτής της δυνατότητας.
Στη δουλειά αντιτίθεται η δεσποτεία, που είναι επίσης κακή.
Ο άρχοντας πρέπει να έχει γνώσεις για το καλό και το κακό, τούτες τις γνώσεις όμως δεν τις έχει κανείς κακός.
Οι σοφοί μπορούν να γίνουν ανώτατοι δικαστές και ρήτορες και κανείς κακός.
Οι σοφοί είναι αναμάρτητοι, επειδή δεν πέφτουν σε σφάλματα.
Οι σοφοί είναι αβλαβείς, γιατί δεν βλάπτουν ποτέ κανένα, ούτε τους άλλους, ούτε τον ευατό τους.
Οι σοφοί δεν είναι ελεήμονες ούτε συγχωρούν κανένα, δεδομένου οτι η υποχωρητικότητα, το έλεος και η επιείκεια αποτελούν αδυναμία της ψυχής.
Ο σοφός δεν ζεί απομονωμένος, γιατί είναι από τη φύση του κοινωνικός και πρακτικός.
Ο σοφός τη γυμναστική δεν την απορρίπτει γιατί θέλει το σώμα του ανθεκτικό.
Η φιλία μόνο μεταξύ των σπουδαίων μπορεί να αναπτυχθεί, εξαιτίας της ομοιότητας τους.
Φιλία είναι συμμέτοχη από κοινού σε όσα έχουν σχέση με τη ζωή, αφού κάνουμε για τους φίλους ο,τι και για μας.
Τους φίλους τους διαλέγουμε γι’ άυτο που είναι και το να έχουμε πολλούς φίλους είναι καλό.
Μεταξύ κακών δεν υπάρχει φιλία και κανείς κακός δεν έχει φίλο.
Όλοι οι άφρονες ειναι μανιακοί, γιατί δεν είναι συνετοί, αλλά πάντα ενεργούν με αφροσύνη που είναι ίδια με τη μανία.
Ο ενάρετος μπορεί να διακρίνει και να κάνει όσα πρέπει.
Αυτά που πρέπει να γίνουν, πρέπει να επιλέγονται, να υπομένονται, να μένουμε σταθεροί σε αυτά και να τα απονέμουμε.
Η κάθε αρετή περιορίζεται στον δικό της τομέα, όπως η γενναιότητα σε όσα πρέπει να υπομένουμε και η φρόνηση σε όσα πρέπει να κάνουμε.
Μεταξύ αρετής και κακίας δεν υπάρχει τίποτε.
Η αρετή είναι αρκετή από μόνη της για να φέρει την ευδαιμονία.
Η αρετή δεν μπορεί να χαθεί.
Η ψυχή είναι φύση ικανή να αισθάνεται.