Η περιοχή παρουσιάζει μια συνέχεια ζωής και πολιτισμού από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τους νεότερους. Ο εύφορος κάμπος και οι πήγες Βοϊράνης συντηρούσαν αυτούς τους πρώτους οικισμούς, οι όποιοι κατοικήθηκαν και στους ιστορικούς χρόνους.
Ευρήματα αποκαλύπτουν την ύπαρξη ελληνιστικών οικισμών στο Δοξάτο, τον Άγιο Αθανάσιο, το Κεφαλάρι και την Αγορά.

Στον κάμπο Κυργίων ανασκάφηκε, ακόμη, τμήμα αρχαίου νεκροταφείου όπου βρέθηκε μακεδονικός τάφος. Μεγαλύτερη ανάπτυξη στην περιοχή έδωσε η ίδρυση της ρωμαϊκής αποικίας των Φιλίππων μετά την περίφημη μάχη έξω από τα τείχη της πόλης (42 π.Χ.).
Κοντά στις πήγες Βοϊράνης εντοπίστηκαν τμήματα κτιρίων, επιγραφές και κομμάτια σαρκοφάγων που μαρτυρούν ότι υπήρξε εκεί άλλη μια ρωμαϊκή πόλη. Στους πρόποδες Κεφαλαρίου ανακαλύφθηκε τμήμα του ρωμαϊκού αγωγού που υδροδοτούσε τους Φιλίππους από τις πήγες Βοϊράνης . Για την επιτήρηση της περιοχής, Ρωμαίοι εγκαταστάθηκαν στην ακρόπολη του Κεφαλαρίου, στο λόφο της Παναγίας, που κατοικήθηκε μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους. Εκεί ανακαλύφθηκε ένα από τα ωραιότερα εκθέματα του αρχαιολογικού μουσείου Δράμας, ένας κρεμαστός λύχνος με μορφή γονατιστού αιχμαλώτου.

Επιγραμματικά αναφέρουμε τις εξής θέσεις:
*Δοξάτο: Νεολιθικός οικισμός Δοξάτο – ΤΕΠΕ
*Δοξάτο: Ευρήματα χρονολογημένα στην εποχή του χαλκού
*Ευρύτερη περιοχή των Φιλίππων: σημαντική ρωμαϊκή αποικία
*Κεφαλάρι: σημαντική οχυρή ακρόπολη της αποικίας
*Περιοχή Κεφαλαρίου και Κυργίων: οικιστική ανάπτυξη κωμών και μικρών οικιστικών μονάδων και αγροικιών με αφθονία αρχαίων ερειπίων και ευρημάτων.
*Ευρύτερη περιοχή Αγίου Αθανασίου: διασχίζεται από τμήμα της Εγνατίας οδού. Σημαντικό εύρημα της περιοχής είναι το αρχαίο υδραγωγείο.
Τα ευρήματα των θέσεων αυτών βρίσκονται στο μουσείο των Φιλίππων. Κανένας από αυτούς τους τόπους δεν είναι αξιοποιήσιμος και επισκέψιμος.
Η περιοχή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ιστορικός τόπος, ιδιαίτερα το Δοξάτο, μετά την αγριότητα και τις σφαγές που γνώρισε από τους Βούλγαρους αλλά παλαιότερα και τους Τούρκους.
Άλλο σημαντικό στοιχείο της ιστορικότητας αυτού του τόπου είναι η καλλιέργεια του καπνού που κατέστησε την περιοχή από τις πιο γνωστές στον ευρύτερο βορειοελλαδικό χώρο. Ιστορικό διατηρητέο μνημείο αποτελεί ο Ναός του Αγίου Αθανασίου στο Δοξάτο.