Υπήρξε σπουδαίος ελεγειακός ποιητής της αρχαιότητας. Για την καταγωγή του όμως υπάρχει αντιγνωμία ζωηρή. Και άλλοι μεν τον θεωρούν σαν καταγόμενο απ`τα Μέγαρα της Αττικής, άλλο δε από τα Μέγαρα της Σικελίας. Κρατούσα όμως και αρκετά πιο πιθανή είναι η πρώτη από τις παραπάνω δύο εκδοχές. Ήτανε πλούσιος κτηματίας και άνηκε στην αριστοκρατική μερίδα της πατρίδας του. Μετά την πτώση του τυράννου των Μεγάρων Θεαγένη, ανέλαβε αυτός αρχηγός του κόμματος των αριστοκρατών πλην, όμως, σε λίγο επικράτησε μια επανάσταση των δημοκρατικών, που καταδίωξες πολύ τον ποιητή και το κόμμα, το οποίο αυτός εκπροσωπούσε.

Έκτοτε δε ο Θεογνίς, πάμπτωχος, και μη έχοντας «που την κεφαλή κλίνει» άρχισε να περιπλανιέται ανά τις πόλης της Ελλάδας. Έτσι πήγε στη Βοιωτία, την Εύβοια, τη Σπάρτη, τη Σικελία κ.λπ. Αργότερα όμως, νοσταλγώντας πάντα την πατρίδα του, αναγκάσθηκε από τα πράγματα να αναγνωρίσει το δημοκρατικό πολίτευμα της, επανερχόμενος σ`αυτή.
Έγραψε κατά το πλείστον ελεγείες. Σώθηκαν όμως μόνο δύο βιβλία του, από τα οποία το ένα περιέχει γνώμες φύσης ηθικό-πολιτικής και το άλλο στίχους καθαρά ερωτικούς.
Τα ποιήματα του Θεογνί, όχι μόνο τα τραγουδούσαν επί πολλούς αιώνες στα διάφορα συμπόσια, αλλά, λόγω της παιδαγωγικής αξίας τους και των ηθικών διδαγμάτων τα οποία περιείχαν, τα έβαλαν, παράλληλα, σαν μάθημα στα σχολεία της Αθήνας και ορισμένων άλλων αρχαιοελληνικών.